Βοτανοθεραπεία

Μεμονωμένα ή συνδυασμένα βότανα (ρίζες-βλαστοί-φύλλα-άνθη αυτών) σε κατάλληλες δοσολογίες και προετοιμασμένα με μεθόδους βρασμού ή βαμμάτων ή κονιορτοποίησης, ήταν ανέκαθεν και συνεχίζουν να είναι ο κύριος φυσικός τρόπος ίασης του ανθρώπου.

Η χρήση των βοτάνων καθώς και συνδυασμών τους για θεραπευτικούς σκοπούς είναι από τους αρχαιότερους, αν όχι αρχαιότερος τρόπος ίασης μέσα από τις δυνάμεις της φύσης. Ξεκίνησε και εξελίχθηκε τόσο από τις άμεσες εμπειρίες του ανθρώπου όσο και από την παρατήρηση των ζώων ως προς τις ενστικτώδεις επιλογές τους σε φυτά και βότανα. Επιπλέον η παρατήρηση των συνθηκών επιβίωσης και ανάπτυξης του φυτικού βασιλείου όπως :

  • ο τόπος και το κλίμα που ευδοκιμεί
  • η εποχή που βλασταίνει, αναπτύσσεται, ανθοφορεί
  • ο ρυθμός και ο τρόπος ανάπτυξης
  • η συμβίωση και ο ανταγωνισμός με άλλα είδη
  • τα χρώματα, τα αρώματα, οι γεύσεις που φέρουν

έδωσαν επιπλέον πληροφορίες για τις θεραπευτικές δράσεις αυτών.

Πέραν από την χημική σύσταση και τα ενεργά συστατικά κάθε βοτάνου – τα οποία δεν ήταν γνωστά στην αρχαιότητα – όπως έχουν μελετηθεί ότι επιδρούν στην ανθρώπινη χημεία, αυτό που χαρακτηρίζει περισσότερο την χρήση και τους συνδυασμούς τους κατά την Κινέζικη Ιατρική είναι η ενεργειακή τους φύση. Αυτή προσδιορίζεται από:

  • την γεύση
  • την θερμική φύση
  • την υγρή/ξηρή φύση
  • την κίνηση που κάνουν/προκαλούν μέσα στο σώμα

Κάθε φυτό, κάθε βότανο αποτελείται από ενέργεια… αλλιώς δεν θα ζούσε! Τα ενεργειακά του χαρακτηριστικά αλληλεπιδρούν με τα ενεργειακά χαρακτηριστικά μας αφού και εμείς είμαστε ενέργεια (αλλιώς δεν θα ζούσαμε!). Την ενέργεια των φυτών μπορούμε να την αντιληφθούμε όταν δοκιμάσουμε έναν καρπό (πχ φρούτο) κατευθείαν κομμένο από το δένδρο του και έναν του ίδιου δένδρου κομμένο και αποθηκευμένο για καιρό. Η γεύση, οι χυμοί, το χρώμα και η πληρότητα που νοιώθουμε στην μία και την άλλη περίπτωση έχουν σημαντική διαφορά. Αυτό μας δείχνει πως ο καρπός μεταλλάσσεται ενεργειακά – κάποιοι θα έλεγαν χημικά. Ωστόσο, οι χημικές αλλοιώσεις είναι το αποτέλεσμα των ενεργειακών μετασχηματισμών που γίνονται αλλά όχι η αιτία.

Με βάση τα παραπάνω τα βότανα διακρίνονται σε διάφορες κατηγορίες όπως για παράδειγμα βότανα

  • Τονωτικά (τονώνουν, θρέφουν)
  • Κινητικά (κινούν τις στασιμότητες, την υγρασία, το αίμα κλπ)
  • Θερμαντικά
  • Κατασταλτικά ή απομάκρυνσης της υπερβολής κλπ

Επειδή τα βότανα, ειδικά όταν προετοιμάζονται ως θεραπευτική συνταγή, δρουν μέσα από την διατροφική μας οδό – μπαίνουν μέσα στο σώμα – είναι σημαντικό να επιλέγονται με πολλή προσοχή και με παρακολούθηση των δράσεών τους, κατόπιν διάγνωσης με βάση τα ενεργειακά χαρακτηριστικά της πάθησης και του θεραπευόμενου. Η δράση τους είναι από μέσα προς τα έξω σε αντίθεση με ενεργειακές μεθόδους όπως ο βελονισμός και η moxa που η δράση τους είναι από έξω προς τα μέσα.

Με την ευρύτερη έννοια και χρήση, οτιδήποτε τρώγεται ή πίνεται θεωρείται βότανο, από το πιο κοινό αλάτι της κουζίνας μας μέχρι το πιο σπάνιο είδος φυτού-καρπού-χυμού στον κόσμο. Υπό αυτό το πρίσμα η διατροφή μας αποτελεί την «πρώτη» και σημαντικότερη βοτανοθεραπεία που λαμβάνουμε καθημερινά, γι’ αυτό χρειάζεται η συνειδητή επιλογή του πώς τρεφόμαστε αφού οι τροφές μας πέραν των συστατικών που έχουν επιδρούν ενεργειακά στο σώμα, τον νου, το πνεύμα μας. Οτιδήποτε άλλο στοχευμένο θεραπευτικό βότανο λειτουργεί επικουρικά και διορθωτικά σε μια παθολογική κατάσταση.

Είναι μεγάλη η ποικιλία των βοτάνων που χρησιμοποιούνται. Πολλά από αυτά υπάρχουν στην Ελλάδα αλλά τα περισσότερα προέρχονται από την Κίνα και άλλες ανατολικές χώρες. Κάποια από αυτά είναι επεξεργασμένα με φυσικό μόνο τρόπο (διότι αλλάζουν οι ιδιότητές τους σε σχέση με τα ανεπεξέργαστα) και άλλα είναι απλώς αποξηραμμένα. Συνήθως προτείνονται για τις θεραπείες συνταγές ανάλογα με την διάγνωση που έχει προηγηθεί εξατομικευμένα, δηλαδή συνδυασμός βοτάνων, και σε λιγότερες περιπτώσεις μόνο ένα βότανο.

Τα βότανα λόγω του ότι εισέρχονται στο σώμα, οδηγούν την θεραπεία εκ των έσω. Γι’ αυτό χρειάζεται σαφής διάγνωση ώστε να δοθεί η κατάλληλη συνταγή. Με αυτήν την προϋπόθεση είναι ασφαλή.

Τα περισσότερα βοτανά μπορούν να ληφθούν μόνο ως αφέψημα χωρίς διάγνωση και συνταγή από θεραπευτή. Ωστόσο δεν ενδείκνυται. Εάν είναι ακατάλληλα, τότε οι παρενέργειες θα είναι ήπιες και ο άνθρωπος μπορεί να τα διακόψει. Οι συνταγές όμως, που αποτελούν συνδυασμό βοτάνων και λαμβάνονται με κατάλληλη προετοιμασία (π.χ. βρασμό, βάμμα, κάψουλες κλπ), δεν πρέπει να λαμβάνονται χωρίς διάγνωση διότι μπορεί να προκαλέσουν σημαντικές παρενέργειες και βλάβες στην υγεία.